ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΟΛΑ ΟΣΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΡΟΥΜΕ ΚΑΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΧΟΥΜΕ
1. Τι είναι ο σπίλος;
Ο σπίλος είναι ουσιαστικά ο πιο συνηθισμένος καλοήθης όγκος που υπάρχει πάνω στο ανθρώπινο δέρμα. Πρακτικά κάθε άνθρωπος – ιδιαίτερα οι λευκοί – έχει τουλάχιστον ένα σπίλο πάνω στο δέρμα του. Έχει επικρατήσει να τους περιγράφουμε ως «ελιές» καθώς συχνά το σχήμα και το χρώμα τους μας τις θυμίζει. Τα χρώματα των σπίλων καθορίζονται σε μεγάλο βαθμό από τα χρώματα του ίδιου του ατόμου (φωτότυπος). Επομένως, ένας άνθρωπος με πολύ ανοιχτόχρωμη επιδερμίδα θα έχει ελιές με ανοιχτό ξανθο-καφέ χρώμα, ενώ ένας πολύ μελαχρινός θα έχει αρκετά σκούρες καφέ ή/και μαύρες ελιές. Το σχήμα, το μέγεθος και ο συνολικός αριθμός σπίλων ανά άτομο επηρεάζεται από πληθώρα παραγόντων που κατά βάση έχουν να κάνουν με τα γονίδια του καθενός και λιγότερο με τις συνήθειες έκθεσης στον ήλιο.
2. Πόσο επικίνδυνοι είναι οι σπίλοι και ποια η σχέση τους με το μελάνωμα;
Το μελάνωμα είναι μορφή δερματικού καρκίνου, η οποία είναι αρκετά επιθετική και απειλητική για τη ζωή, όταν δεν αντιμετωπίζεται έγκαιρα. Ο σπίλος είναι μια καλοήθης συγκέντρωση ειδικής μορφής μελανοκυττάρων (σπιλοκύτταρα) στο δέρμα μας. Επομένως, έχουμε να κάνουμε με δυο εντελώς αντίθετες καταστάσεις. Οι ελιές κατά συνέπεια δεν απειλούν τη ζωή μας.
Οι δυσκολίες κρύβονται στο γεγονός πως το μελάνωμα στα αρχικά του στάδια μοιάζει με μια κοινή απλή ελιά και συχνά μας ξεγελάει. Επιπρόσθετα, η πιθανότητα ενός σπίλου να εξαλλαγεί σε κακοήθες μελάνωμα είναι εξαιρετικά μικρή.
Ωστόσο, όταν ένας άνθρωπος έχει μεγάλο αριθμό σπίλων (>50), τότε το δέρμα του εμφανίζει αυξημένη δυναμική να εκδηλώσει ένα μελάνωμα κατά τη διάρκεια της ζωής του.
3. Πως παρακολουθούμε τους σπίλους μας; Ποια άτομα, κάθε πότε και με ποιο τρόπο;
Ο έλεγχος των σπίλων γίνεται από το Δερματολόγο με συνδυασμό της κλασσικής κλινικής εξέτασης και της διαγνωστικής μεθόδου της δερματοσκόπησης που προσφέρει μεγαλύτερη ακρίβεια. Σε ιδιαίτερες περιπτώσεις (πχ μεγάλος αριθμός σπίλων) πραγματοποιείται και ψηφιακή δερματοσκόπηση (χαρτογράφηση σπίλων).
Κάθε άτομο πρέπει να ελέγχει τους σπίλους του κάθε 1 – 2 χρόνια στο Δερματολόγο ανεξάρτητα από τους διάφορους παράγοντες κινδύνου.
Όταν συντρέχουν άλλοι παράγοντες, όπως πχ
· ατομικό/οικογενειακό ιστορικό μελανώματος ή άλλων δερματικών καρκίνων,
· μεγάλος αριθμός σπίλων (>50),
· δυσπλαστικοί σπίλοι (μεγάλης διαμέτρου ελιές με σχετικά άτυπα χαρακτηριστικά σε σχήμα και χρώμα),
· ανοσοκαταστολή πάσης φύσεως (πχ φάρμακα),
τότε το άτομο πρέπει να ελέγχεται σε πολύ πιο τακτική βάση σε χρονικά διαστήματα μεταξύ 3 – 6 – 12 μηνών.
4. Πότε πρέπει να ανησυχήσω για μια ελιά;
Κάθε σπίλος που αλλάζει σε σύντομο χρονικό διάστημα (πχ λίγες εβδομάδες – μήνες) και έξω από τα φυσιολογικά πλαίσια (χρώμα, σχήμα, μέγεθος) πρέπει να μας προβληματίσει.
Επίσης, κάθε καινούριος σπίλος με ταχεία αύξηση σε διάμετρο, αλλά και αλλοιώσεις με έντονη σκληρία και διόγκωση (οζίδια) οφείλουν να αξιολογηθούν άμεσα από το Δερματολόγο μας.
5. Υπάρχει ιδιαίτερος λόγος ανησυχίας για αλλαγές σπίλων στα παιδιά;
Οι σπίλοι αρχίζουν να εμφανίζονται από τα πρώτα χρόνια της ζωής μας. Εδώ υπάρχει μια παράλληλη ανάπτυξη της ελιάς μαζί με το παιδί ή τον έφηβο. Παρακολουθούμε τους σπίλους στα παιδιά χωρίς να υπάρχει μεγάλη ανησυχία ή υπερβολή, εκτός από ειδικές και λιγότερο συνήθεις περιπτώσεις.
6. Ήλιος και σπίλοι. Πρέπει να καλύπτουμε με περισσότερη ποσότητα αντηλιακού τις ελιές μας;
Ξεκάθαρα όχι! Προστατεύουμε συνολικά το δέρμα μας από τον ήλιο με αντηλιακό και αναζήτηση της σκιάς, χωρίς να απαιτείται η υπερβολική κάλυψη των ελιών μας με αντηλιακό. Η επίδραση του ήλιου είναι συνολικά στο δέρμα και όχι μεμονωμένα πάνω στην κάθε ελιά.
***Το παρόν άρθρο αποτελεί αναδημοσίευση του περιοδικού VITA
Comments